Koorts

Wat is koorts?
We maken een onderscheid tussen koorts en temperatuursverhoging.

Temperatuursverhoging is wanneer de lichaamstemperatuur lichtjes boven de normale temperatuur stijgt. Dus meer dan 37°C.

Mogelijke oorzaken zijn: te warme kleding, te warm weer, na een huilbui of inspanning, maar ook bij het krijgen van tandjes of na vaccinatie.

Bij koorts daarentegen heb je een lichaamstemperatuur boven 38.2°C. Het is een signaal van het lichaam dat er iets mis is. Bijvoorbeeld bij infecties of andere ziekteverschijnselen.

Er zijn enkele symptomen waarbij je best de temperatuur van het kind meet.

Wat kan koorts veroorzaken?
Koorts op zich is dus geen ziekte. Vaak is het een gevolg van een infectie - besmetting met bacteriën of virussen - van de luchtwegen, urinewegen, darmen, enzovoort. Of om een of andere kinderziekte. Maar ook andere ziekten kunnen aan de basis liggen van koorts.

Aan de koorts kun je ook het verloop van de ziekte volgen. Verdwijnt de infectie, dan verdwijnt meestal ook de koorts.

Hoe meet je koorts?
Bij kinderen jonger dan drie jaar is de enige betrouwbare methode de temperatuur rectaal, dus in de aars, te meten. De baby wordt hierbij op de rug gelegd, de beentjes worden opgetild en de thermometer wordt voor twee cm in de aars gebracht.

Bij oudere kinderen meet je best in de mond of onder de oksel, tenzij je arts de rectale methode heeft aangeraden.
Noteer na elke meting het tijdstip en de temperatuur, zo heb je een goed beeld over de koortsevolutie. De thermometer zelf reinig je met een doekje en ontsmet je met ontsmettingsalcohol.

Wat doe je bij koorts?
Als het kind koorts maakt, neem je best een aantal voorzorgen:

• Controleer of het kind niet te warm aangekleed of toegedekt is
• Controleer de omgevingstemperatuur, deze mag niet hoger zijn dan 20°C
• Raadpleeg een arts als de temperatuur hoger is dan 38.2°C en de baby jonger dan 6 maanden
• Dien eventueel een koortswerend middel toe. Noteer altijd wanneer dit werd toegediend en ga na één uur altijd na of de koorts gezakt is! Krijg je de koorts moeilijk of niet onder controle, of heeft het kind koortsstuipen, neem dan contact op met je huisarts.
• Geef het kindje eventueel een afkoelend badje. Let op, dit heeft maar een tijdelijk effect. Het badwater moet aanvankelijk 37°C zijn, waarna je geleidelijk koud water toevoegt.
• Zorg dat het kind voldoende drinkt! Voor baby's jonger dan zes maanden betekent dit extra melkvoeding: borst- of flesvoeding. Baby's ouder dan zes maanden geef je bij voorkeur water.
• Blijf het kind observeren en meet regelmatig de temperatuur. Noteer eventueel ook andere ziekteverschijnselen zoals hoofdpijn, braken, diarree, enzovoort.

WAT IS DE NORMALE LICHAAMSTEMPERATUUR?

Een vast getal bestaat niet. Ieder kind is verschillend. Ook hangt de temperatuur af van het moment van de dag. 's Avonds is de lichaamstemperatuur een halve graad hoger dan 's morgens.

Daarom spreken we niet over één vaste temperatuur. We werken met een temperatuurszone. Zolang de temperatuur schommelt tussen 36.5°C en 37.5°C, beschouwen we dit als normaal.

Pas als de temperatuur oploopt boven de 38°C spreken we over koorts.

Een temperatuur tussen 37.5°C en 38°C duidt op een temperatuursverhoging.

WELK SOORT THERMOMETER GEBRUIK JE BEST?

Op elke goedgekeurde koortsthermometer staat een symbool. Ofwel de Belgische leeuw ofwel Europe E +jaartal.

Bij baby's gebruik je een elektronische (digitale) thermometer. Gebruik zeker geen kwik- of alcoholthermometers, want deze zijn breekbaar. Bovendien is kwik zeer toxisch!

Ook de oorthermometer wordt afgeraden bij kinderen jonger dan drie jaar. Op die leeftijd is het zeer moeilijk om nauwkeurig te meten, door de structuur van het oor en de gehoorgang. Voorhoofdthermometers en fopspeenthermometers geven alleen een indicatie. Wat dus niet betrouwbaar is.

WANNEER MOET MEN DE TEMPERATUUR METEN?

Je kan best de temperatuur meten als het kind warm aanvoelt of één of meerdere van deze symptomen vertoont:

• het kind gedraagt zich anders dan normaal
• het kind slaapt minder of juist meer
• het kind eet minder of niet
• het kind is lastig of huilt meer
• het kind speelt minder of niet
• het kind heeft last van een lopende neus, niezen, hoesten of heesheid
• het kind haalt abnormaal snel, traag of luidruchtig adem
• het kind heeft last van braken of diarree
• het kind ziet bleek of heeft rode wangen

Of neem gewoon de temperatuur als je je ongerust maakt over de toestand van je kind.

Het is best om de temperatuur op regelmatige tijdstippen te meten. Hoe dan ook altijd 's morgens en 's avonds en bij hoge koorts ook 's nachts.

Noteer altijd de temperatuur, het tijdstip van de meting en bijkomende ziekteverschijnselen zoals braken, zweten, diarree, verminderde eetlust, enzovoort.

WANNEER RAADPLEEG IK DE ARTS ?

Als één van volgende symptomen optreedt - zelfs zonder koorts - raadpleeg je best een arts:

Als het kind:

er erg ziek uitziet moet braken meer dan 48 uur koorts heeft stuipen krijgt veel kreunt of zucht moeilijk ademt moeilijk wakker wordt, verward praat kleine rode of blauwe vlekjes heeft, die niet verdwijnen minder dan één jaar is en niet meer eet

WELK KOORTSWEREND MIDDEL GEBRUIK JE BEST?

Als de koorts meer dan 38°C bedraagt, geef je best een enkelvoudig koortswerend middel. Dit is een preparaat dat bestaat uit één actief bestanddeel. Hiervoor gebruikt men voornamelijk twee stoffen: paracetamol en ibuprofen.

Paracetamol is een goede eerste keuze. Dit geneesmiddel heeft goede koorts- en pijnstillende eigenschappen en heeft het grootste veiligheidsprofiel. Het kan maximaal vier maal op 24 uur worden toegediend, dus om de zes uren.

Daarnaast heb je ibuprofen. Deze stof heeft bovenop goede koorts- en pijnstillende eigenschappen ook ontstekingswerende eigenschappen.

Vandaar dat de arts dit vaak voorschrijft bij koorts veroorzaakt door een keel- of oorontsteking. Om zijn maag- en nierbelastende eigenschappen gebruikt de arts dit geneesmiddel als tweede keuze bij koorts. Ook dit geneesmiddel wordt maximaal vier maal op 24 uur toegediend.

Soms worden bij hoge koorts beide geneesmiddelen afwisselend gebruikt. Om de drie uur wordt afwisselend paracetamol en ibuprofen toegediend. Zo wordt tussen twee toedieningen van hetzelfde product steeds een tussentijd van zes uur gerespecteerd. Dus tussen twee opeenvolgende toedieningen van paracetamol moet steeds zes uur worden gerespecteerd. Zo ook voor ibuprofen!

Ook de toedieningsvorm is belangrijk. Voor een koortswerend middel is dat best onder de vorm van siroop. Alleen bij zeer kleine kinderen, of bij braken, of als de toediening om een andere reden via de mond onmogelijk is, kun je een zetpil gebruiken.

Breng wel altijd de vlakke kant eerst in zodat de zetpil zich diep en gemakkelijk vestigt in het rectum. Kies ook altijd de aangepaste dosis in functie van het lichaamsgewicht. Niet in functie van de leeftijd, want het gewicht van een kind varieert zeer sterk van kind tot kind ondanks dezelfde leeftijd.

Doseren van Paracetamol

• Perdolan aan baby van 0-10kg: 100mg (12 zetpillen)
• Perdolan aan kleuters van 10-20kg: 200mg (12 zetpillen)
• Perdolan aan kinderen van 21-39kg: 350mg (12 zetpillen)
• Perdolan siroopaan baby's en kinderen van 0-39kg: 200ml (32mg/ml)
• Dafalgan aan baby van 5-8kg: 80mg (12 zetpillen)
• Dafalgan aan kleine kinderen van 10-15kg: 150mg (12 zetpillen)
• Dafalgan aan grote kinderen van 20-30kg: 300mg (12 zetpillen)
• Dafalgan siroop: 30mg/ ml
• Curpol siroop: 50mg/ml

Doseren van Ibuprofen

• Nurofen for kids vanaf 3 maand/ 6kg zonder suiker (200ml), 2% suspensie, sinaasappelsmaak of aardbeiensmaak
• Nurofen voor kinderen vanaf 3 maand/ 6kg ( 60mg), 10 zetpillen
• Nurofen voor kinderen vanaf 12.5kg tot 20.5kg (125mg), 10 zetpillen
• Nurofen voor kinderen vanaf 12 jaar (200mg), 24 omhulde tabletten
• Perdophen siroop pediatrie vanaf 6 maand - 12 jaar: 2% suspensie (100ml), aardbei- en frambozensmaak.
  

WAT ZIJN KOORTSSTUIPEN?

Koortsstuipen zijn spiertrekkingen van korte duur, die gepaard gaan met bewusteloosheid. Meestal optredend tussen zes maanden en zes jaar. Het kind heeft snel opkomende, hoge koorts van meer dan 39°C, wordt heel bleek en is niet meer aanspreekbaar. Ook de ogen draaien weg.

In deze omstandigheden is het heel belangrijk kalm te blijven en het kind zeker NOOIT te schudden. Best draai je het hoofdje opzij zodat geen verstikking mogelijk is in braaksel. Neem zo snel mogelijk contact op met je arts. Hij zal het nodige doen om de koortsstuipen te bedwingen.

Laatst aangepast op 26/10/2009